Iedereen weet precies wat pijn is, maar hoe je pijn ervaart is nogal variabel. Afhankelijk van de situatie kan pijn meer of minder hevig zijn, maar ook wordt het per persoon heel verschillend ervaren. Soms reageren mensen bij het kleinste pijntje al heel heftig. Deze personen hebben vaak ook een hele reeks klachten zoals slecht slapen, depressie, angstaanvallen, ochtendstijfheid, darmklachten, chronische vermoeidheid en overal pijn. Deze verzameling psychische en lichamelijke klachten hebben meestal geen direct aanwijsbare oorzaak, waardoor die mensen dan ook regelmatig van het kastje naar de muur gestuurd worden, met opmerkingen als: ‘Het zal wel tussen oren zitten’. Dit ook
omdat in veel gevallen sprake is van ernstige jeugdtrauma’s. Zie hier, het ideale scenario om tot absolute zeurkous bestempeld te worden. Deze diagnose is niet echt verhelderend.
HOE ZIT HET DAN WEL?
Het inflammasoom is de startmotor van ontstekingsprocessen en is in bijna alle weefsels terug te vinden. In heel veel cellen zit een aantal losse onderdelen die na activatie een groot complex gaan vormen, het inflammasoom genaamd. Dit complex start een ontstekingsreactie door een aantal ontstekingseiwitten te vormen. Er zijn drie manieren om dit proces te starten:
- Een echte microbiële ontsteking door bacteriën, virussen, schimmels en dergelijke.
- Een steriele ontsteking door bijvoorbeeld een mechanische irritatie.
- Ook andere soorten stress, inclusief jeugdtrauma’s, kunnen een ontsteking starten via het inflammasoom en deze kan dan heel gemakkelijk chronisch worden.
Omdat het immuunsysteem via zijn ontstekingseiwitten direct communiceert met het centraal zenuwstelsel, verandert er nog meer dan alleen het starten van een ontsteking. Een van de reacties is dat het slaapcentrum in de hersenen wordt geactiveerd, waardoor je chronisch vermoeid bent, zelfs zonder ook maar enige inspanning te hebben verricht. Vanuit stress of trauma’s kunnen dus ontstekingen ontstaan in bijvoorbeeld spieren, gewrichten of darmen met alle daarbij behorende klachten, die meestal ook gepaard gaan met pijn. Via de relatie met het zenuwstelsel komen naast vermoeidheid ook allerlei andere psychische klachten tevoorschijn zoals angst, depressie, slechte concentratie en slaapstoornissen.
DE AANDOENING DIE OP DEZE MANIER ONTSTAAT HEET FIBROMYALGIE
En is een combinatie van zeer diverse klachten met veel pijn. Voordat we nader ingaan op de verschillende aspecten van fibromyalgie, moeten we het fenomeen pijn nader analyseren.
PIJN
Er is een familie aan pijnreceptoren met de naam acid sensing ion channels (asic 1a, 1b, 2a, 2b, 3 en 4). ‘Acid sensing’ betekent hier: ‘zuurgevoelig’, en bij een kleine verandering in de zuurgraad, de pH, geven deze receptoren een signaal af dat in de hersenen als pijn wordt ervaren. Heel veel processen hebben invloed op die kleine variaties in deze pH, zoals ontstekingen. Deze asic-eiwitten zitten op heel veel soorten zenuwcellen, maar als enkelvoudig molecuul doen ze niets.
Drie van die asic-moleculen moeten eerst samen een complex vormen en als dan de pH iets verandert, geven zij een functioneel signaal af, oftewel je krijgt pijn. Water heeft een neutrale pH, en als de pH lager wordt, noem je dat zuur. Is hij hoger dan heet dat basisch of ook wel alkalisch. Bij een normale pH in het bloed en in de weefsels is het gros van deze asic-receptoren enkelvoudig en dus inactief. Stel, je tikt op je hand, dan voel je dat tikken als iets mechanisch, maar het doet absoluut geen pijn. Maar als je op die plek een beschadiging hebt, wondje of je bent een beetje verbrand, en je op dezelfde manier gaat tikken, doet dat flink pijn. Dit komt door de irritatie, beschadiging of ontsteking, waarbij een aantal asic-receptoren een triootje heeft gevormd om een pijnsignaal te kunnen geven.
Als je alle asic-receptoren in de triovorm hebt gebracht, wordt de pijn zeer heftig. Er zit dus een soort volumeknop op het pijnsysteem, die onder normale omstandigheden op laag staat. Behalve deze versterking van de pijnprikkel kan ook nog het aantal receptoren, door de verhoogde ontstekingsgraad, worden opgeschroefd. Omdat bij chronische stress allerlei stresshormonen het hele lichaam in een andere toestand brengen, krijg je ook een terugkoppeling, om deze oververhitte toestand weer een beetje in het gareel te brengen.
Hiervoor maakt het lichaam een stofje aan, dat Substance P heet. Dit remt de stressrespons, maar heeft als andere eigenschap dat het de pijnprikkel verhoogt. Door chronische stress start de aanmaak van een actief inflammasoom, waardoor de ontstekingsgraad omhoog gaat, met als gevolg dat de pijnreceptoren worden geactiveerd. Hoewel de stressreactie door de aanmaak van Substance P omlaag gaat, blijft de pijn helaas bestaan.
Maar als Substance P tot expressie wordt gebracht, gebeurt er nog iets anders. Niet alleen worden er meer pijnreceptoren op de zenuwen tot expressie gebracht, maar het hele gebied rond de pijnplek gaat veranderen. Er worden namelijk twee zeer belangrijke stoffen extra aangemaakt:
- Eén is een groeifactor voor bloedvaten, die VEGF wordt genoemd.
- De ander is een factor, die onder andere nieuwe zenuwen kan aanleggen deze factor heet BDNF.
Door de werking van VEGF worden nieuwe vaten aangelegd, waardoor de doorbloeding blijvend gaat veranderen. Het bloed wordt aangevoerd door de slagader en vormt in weefsel een netwerk aan kleine vertakkingen die weer samenkomen in de ader, waarna het bloed weer terugstroomt naar het hart.
Bij fibromyalgiepatiënten worden door TEGF nieuwe verbindingen tussen de slagader en de ader gevormd, waardoor het hele stroomgebied in dat weefsel kan veranderen. Deze ontregelde doorbloeding kan grote consequenties hebben voor bijvoorbeeld de thermoregulatie, waardoor deze mensen het vaak koud hebben. Ook wordt de zuurstofvoorziening anders, waardoor sommige gebieden te weinig zuurstof (triggerpoint) krijgen, wat zich uit in diepe pijn en vermoeidheid. Maar de ellende houdt nog niet op.
De tweede factor, BDNF, legt in die nieuwe bloedvaten extra zenuwen aan, die ook nog eens extra pijnreceptoren hebben. Zo ontstaan gebieden die een verkeerde temperatuur hebben en niet de juiste zuurstofvoorziening, met energiegebrek als gevolg, en dat vaak gepaard gaat met veel pijn.
Het zal duidelijk zijn dat fibromyalgiepatiënten meerdere reële problemen hebben, die vaak door de omgeving niet worden begrepen, waarmee zij, behalve hun lichamelijke ellende ook nog eens worden weggezet als klagers.
Alsof het allemaal nog niet erg genoeg is, liggen aan dit ziektebeeld vaak ernstige jeugdtrauma’s ten grondslag. Veel studies tonen aan stress in de vroege jeugd, in een later stadium resulteert in een aantal problemen, waaronder een verhoogde gevoeligheid voor chronische pijn. Deze invloeden van stress en pijn op jonge leeftijd kunnen goed in muis- of ratmodellen worden bestudeerd. Als je de puppy’s na de geboorte gedurende veertien dagen twee uur per dag van hun moeder vandaan haalt, zijn ze al voor hun leven getekend. Haal je ze helemaal van hun moeder vandaan, of worden ze sociaal geïsoleerd dan zijn dat zeer heftige trauma’s voor deze beestjes. Een dergelijke psychologische stress geeft blijvende veranderingen, zowel in hersenstructuren als hormoonprofielen. Seks- en stresshormoonbalansen zijn anders geworden en er zijn ook epigenetische veranderingen op het DNA aangebracht, waardoor deze jeugdtrauma’s tot in de volgende generatie kunnen doorwerken.
Het is duidelijk dat fibromyalgie een heftige ziekte is, waar geen simpele oplossing voor is. Gezien het grote scala aan problemen, variërend van vermoeidheid, verkeerde temperatuurregulatie, angsten, darmproblemen en bijna altijd chronische pijnen, moet men zorgen dat fibromyalgiepatiënten geen wandelende apotheken worden, maar een op de persoon afgestemde behandeling en steun krijgen bij het ontwikkelen van een juiste levensstijl. Los van mogelijke medicamenteuze en psychologische therapieën, is het zeer belangrijk om begrip voor deze aandoening te hebben, en niet door volstrekte onkunde het geheel te typeren als kleinzerig klagen.
DE WEG NAAR HERSTEL IS DE WEG VAN HET LEVEN
Er is een weg terug, er zijn vele coaches en hulpverleners die programma’s hebben ontwikkeld voor mensen met fibromyalgie, maar zijn dat ook ervaringsdeskundige?
THE ONLY WAY OUT IS YIN
INTO THE BODY!
MAAK KENNIS MET DE YIN PSOAS STRESS RELEASE METHODE
Brigitta neemt je mee in de fascinerende wereld van het vrouwenlichaam, de fascia, de psoas als overlevingssysteem en de functie van het zenuwstelsel. De YPSR-Methode is een zachte lichaamsgerichte vorm die erop is gericht om via het fascia de nervus vagus te ontspannen.
YINSPIRATIEBRON: Het emotionele DNA – Prof. Dr. Pierre Capel, www.pierrecapel.nl